Investing.com – Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan “Banka Kredileri Eğilim Anketi”ne göre, 2025 yılının dördüncü çeyreğinde bankaların kredi politikalarında sınırlı bir gevşeme bekleniyor. Özellikle işletmelere verilen kredilerde, döviz cinsi (YP) krediler ve büyük işletmelere sağlanan krediler hariç olmak üzere, standartlarda gevşeme öngörülüyor.
Anketin 2025 yılı üçüncü çeyreğine ilişkin değerlendirmeleri incelendiğinde, genel olarak işletme kredileri standartlarında önemli bir değişiklik gözlenmedi. Ancak kısa vadeli kredilerde standartların gevşediği, uzun vadeli kredilerde ise herhangi bir değişiklik olmadığı tespit edildi. Para cinsine göre yapılan incelemede, Türk lirası cinsinden kredilerde gevşeme olurken, YP kredilerde standartların sıkılaştığı görüldü. Kobilere ve büyük işletmelere yönelik kredilerde ise standartlarda gevşeme yaşandı.
Bireysel kredilerde değişim beklenmiyor
Konut ve taşıt kredileri dâhil tüm bireysel kredilerde, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde uygulanan standartlar genel anlamda sabit kaldı. Bankaların dördüncü çeyrek beklentileri incelendiğinde, bireysel kredi türlerine ilişkin şartların aynı şekilde devam edeceği, önemli bir değişikliğin olmayacağı öngörülüyor.
Bankalar, bireysel kredilere uygulanan kâr marjları açısından da genel bir stabilite olduğunu belirtti. Konut kredilerinde riskli ve ortalama kredilerde kâr marjı aynı kalırken, taşıt ve diğer bireysel kredilerde hem ortalama hem de daha riskli kredilerde kâr marjlarında hafif bir düşüş tespit edildi.
İşletme kredileri talebi zayıfladı, yıl sonu artış bekleniyor
Anket sonuçlarına göre, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde firmaların kredi talebinde genel bir azalma yaşandı. Özellikle kısa ve uzun vadeli kredi taleplerinde gerileme kaydedilirken, TL kredilere yönelik talep sabit kaldı. Diğer yandan döviz cinsinden kredi taleplerinde artış gözlemlendi. Kobilerin kredi talebi artarken, büyük işletmelerin kullandığı kredilerde düşüş yaşandı.
Kredi talebinin zayıflamasındaki en önemli neden olarak sabit yatırım harcamalarının azalması gösterilirken, peşin alımlara sunulan iskonto ve ödeme kolaylıklarının talebi destekleyici rol oynadığı belirtildi. Dördüncü çeyrek için ise bankalar, tüm işletme kredilerinde belirgin bir talep artışı bekliyor.
Bireysel kredi talebinde artış sinyali
2025 yılı üçüncü çeyreğinde konut ve diğer bireysel kredi taleplerinde artış gözlenirken, taşıt kredisi talebinde azalma kaydedildi. Konut kredisindeki artışta konut piyasasına yönelik olumlu beklentiler etkili oldu. Diğer bireysel kredilerde ise bireysel tasarruflar ve başka bankalardan sağlanan finansman olanakları talebi artırıcı faktörler olarak öne çıktı.
Taşıt kredilerindeki düşüşte özellikle alternatif finansman seçeneklerinin tercih edilmesinin etkili olduğu ifade edildi. Dördüncü çeyrek için bankalar, bireysel kredi taleplerinde genel bir artış yaşanmasını bekliyor.
Kredi koşullarında ve kâr marjlarında farklılaşma
İşletmelere verilen kredilerde, ortalama kredilere uygulanan kâr marjlarında azalma yaşanırken, daha riskli kredilerde kâr marjları arttı. Bankalar, kredi veya kredi limitinin büyüklüğüne ilişkin şartlarda gevşeme yaparken, kredi sözleşmelerinde yer alan özel koşullar ile vade şartlarında sıkılaşmaya gitti.
Bireysel kredilerde ise konut kredilerinde kâr marjları sabit tutuldu. Ancak taşıt ve diğer bireysel kredilerde hem ortalama hem de riskli kredilerde kâr marjlarının azaldığı belirtildi.
Fonlama koşullarında gevşeme sürüyor
Bankaların fonlama olanaklarına ilişkin değerlendirmelere göre, 2025 yılının üçüncü çeyreğinde hem yurt içi hem de yurt dışı kaynaklı fonlama koşulları gevşedi. Özellikle yurt dışından sağlanan fonların maliyet koşullarında olumlu gelişmeler yaşandığı ve diğer şartların da gevşemeye katkı sağladığı bildirildi.
Dördüncü çeyrek için bankaların beklentisi, fonlama kaynaklarındaki gevşemenin sürmesi yönünde oldu. Bu durumun, hem kredi arzını hem de talebini olumlu yönde etkileyebileceği öngörülüyor.
